Звонкі свісток – мелодыя роднай зямлі

Адным з найстаражытных рамёстваў з’яўляецца ганчарства. У любым кутку Беларусі можна адшукаць залежы добрай гліны, і з гэтага таннага і даступнага матэрыялу народныя майстры-ганчары здаўна выраблялі самы разнастайны посуд для прыгатавання ежы і захавання прадуктаў, розныя арыгінальныя мастацкія рэчы для ўпрыгожвання побыту, ляпілі цацкі-свістульукі на забаву дзецям.

Гліняныя фігуркі – не пацешлівыя забаўкі, ці нікчэмныя выдумкі нашых продкаў – гэта сімвалы нашай матэрыяльнай і духоўнай культуры, якія служаць яркім узорам у справе выхавання нацыянальнага густу, нашай этычнай і эстэтычнай напоўненасці. Мастацтва глінянай цацкі з’яўляецца важным сродкам сувязяў пакаленняў, зберагаючым глыбіню гістарычнай і генетычнай памяці. У гэтым адвечная сутнасць народнага мастацтва.

Крычаў – старажытны цэнтр ганчарства ў нашым краі. Вырабы нашых майстроў былі выдомы далёка за межамі Беларусі яшчэ ў ХV – XVIII стагоддзях. На жаль, старажытнае рамяство з цягам часу згасла. В. Якавенка адрадзіў крычаўскую, падняпроўскую гліняную цацку і перадаў свае веды вучням, якія ў студыі ўжо самастойна робяць гліняныя цацкі-свістулькі.

На выставе прадстаўлены матэрыялы аб адраджэнні мастацтва глінянай цацкі на Крычаўшчыне і  аб творчасці мясцовага майстра В. Якавенкі.

Беларускі фальклор : энцыклапедыя : у 2 т. Т. 2 : Лабараторыя традыцыйнага мастацтва – «Яшчур» /  рэдкалегия Г.П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск :  БелЭН, 2006. – 832 с.

Энцыклапедыя «Беларускі фальклор» – першае ў гісторыі

нацыянальнай культуры галіновае навукова-даведачнае выданне, якое шырока асвятляе пытанні духоўнай культуры беларусаў. Выданне ставіць за мэту адлюстраваць усё багацце і непаўторнасць мастацкай творчасці беларускага народа, разнастайнасць яе відаў і жанраў, створаных паэтычным словам вобразаў. Энцыклапедыя складаецца з 2 тамоў, у якіх змешчана каля з тысяч артыкулаў, прысвечаных абрадам, звычаям, традыцыям і вераванням беларусаў, іх вусна-паэтычнай творчасці, народнаму мастацтву.

Беларусы /  Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская навука, 2005. – Т.8. – 2005. – 351 с.

Кніга прысвячана дэкаратыўна-прыкладному мастацтву – аднаму з найбольш пашыраных відаў нацыянальнай культуры Беларусі, які мае глыбокія карані і багатыя мастацкія набыткі. Разглядаюцца асноўныя яго віды: кераміка, дрэваапрацоўка, шкларобства, мастацкі метал, пляценне з прыроднага матэрыялу, мастацкі тэкстыль, роспіс.

_

_

Ганецкая, І. У. Маёлiка на Беларусi ў XI—XVIII стст. / І. У. Ганецкая ; [навуковы рэдактар А. А. Трусаў]. — Мінск : Навука і тэхніка, 1995. — 87, [1] с., [16] л. iл.

Кніга прысвечана малапазнанай старонцы беларускага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва-маёліцы. Сабраны аўтарам фактычны матэрыял упершыню дазваляе ва ўсёй паўнаце ахарактарызаваць вытворчасць маёлікі ў гістарычным плане на фоне развіцця матэрыяльнай і духоўнай культуры грамадства. Істотна пашырае ўяўленне аб традыцыйнай кераміцы сярэднявечнай Беларусі.

_

_

Культура Беларусі : энцыклапедыя : у 6 т. / рэдкалегія: Т. У. Бялова (галоўны рэдактар) [і інш.]. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя, 2010—2014. – Т. 4 : З – Л. – 2013. – с. 664.

_

_

_

_

_

Народныя мастацкiя рамёствы Беларусi /  укладанне Я. М. Сахута. – Мінск : Беларусь, 1996. – 168 с.

Зборнік складаецца з асобных артыкулаў, якія знаёмяць з асаблівасцямі і сакрэтамі тзхналогіі традыцыйных мастацкіх рамёстваў  Беларусі.

Разглядаюцца ў асноўным тыя рамёствы, практычнае авалоданне якімі не патрабуе складанага абсталявання і інструментаў, і таму яны даступныя кожнаму дзіцячаму садку, гуртку, студьіі і інш. Выданне багата ілюстравана.

Прызначана ў якасці дапаможніка ўсім, хто хоча авалодаць практычнымі навыкамі ў галіне традыцылных мастацкіх рамёстваў.

Ржавуцкі, М. Беларуская гліняная цацка /  М. С. Ржавуцкі. – Мiнск :  Полымя, 1991. – 139 с.

У кнізе расказваецца аб яркай з’яве ў беларускай народнай творчасці – мастацтве глінянай цацкі. Падрабязна разгледжана тэхналогія вырабу: ад падрыхтоўкі сыравіны да стварэння гатовай цацкі, звяртаецца ўвага на раскрыццё зместу сюжэтаў і вобразаў цацак. Даецца характарыстыка творчасці як паасобных майстроў, так і значных ганчарных промыслаў. Разлічана на настаўнікаў і кіраўнікоў школьных гурткоў, выхавацеляў дзіцячых садкоў, а таксама ўсіх тых, хто цікавіцца народным мастацтвам Беларусі.

Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя, 2013. – 220, [2] с.

Выданне дае комплекснае ўяўленне пра адно з найбольш старажытных і пашыраных традыцыйных рамёстваў Беларусі – ганчарства. Разглядаюцца яго вытокі і гісторыя ад зараджэння і да нашых дзён, тэхналогія рамяства, асартымент і характар вырабаў, іх мастацкія і рэгіянальныя асаблівасці. Асобная ўвага ўдзяляецца дзейнасці найбольш значных ганчарскіх асяродкаў Беларусі, асвятляюцца характар і праблемы сучаснага народнага ганчарства. Адрасавана ўсім, каго цікавіць традыцыйная культура Беларусі.

Сахута, Я. Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута ; мастак В.Г. Паўлавец. – Минск : Беларусь, 2013. – 255 с.

Разглядаюцца праблемы бытавання, асаблівасці і характар развіцця важнейшай галіны сучаснай мастацкай культуры Беларусі – народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, традыцыйных мастацкіх рамёстваў і промыслаў. Характарызуюцца найбольш пашыраныя іх віды: тэкстыльныя вырабы, мастацкая апрацоўка дрэва, пляценне з прыродных матэрыялаў, мастацкая кераміка, кавальства, роспіс, выцінанка. Аналізуюцца формы і спосабы перадачы і пераемнасці традыцый.

Прызначаецца ўсім, каго цікавіць традыцыйная мастацкая культура Беларусі.

Сахута, Я. Беларускае народнае мастацтва /  Я.М. Сахута. – Мінск :  Беларусь, 2011. – 367 с.

Выданне дае комплекснае ўяўленне пра адну з важнейшых галін традыцыйнай мастацкай культуры Беларусі – народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва, мастацкія рамёствы і промыслы. Разглядаюцца іх набыткі і традыцыі, а таксама сучаснае становішча, вызначаюцца нацыянальная адметнасць і месца ў еўрапейскім кантэксце, грунтоўна характарызуюцца найбольш пашыраныя віды беларускага народнага мастацтва: разьбярства, ганчарства, кавальства, ткацтва, роспіс, пляценне з прыродных матэрыялаў. Прызначаецца ўсім, каго цікавіць традыцыйная мастацкая культура Беларусі.

Сахута, Я.  Беларускае народнае дэкаратыўна-прыкладное мастацтва / Яўгенiй Мiхайлавiч Сахута. – Мінск : Беларусь, 2001. – 110 с.

У папулярнай форме дапаможнік знаёміць са спецыфікай і нацыянальнымі асаблівасцямі беларускага народнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. У ім змешчаны асноўныя звесткі пра найбольш пашыраныя яго віды: разьбу па дрэве, ганчарства, кавальства, пляценне, роспіс, ткацтва і інш. Выданне ілюстравана найбольш характэрнымі ўзорамі традыцыйнага і сучаснага народнага мастацтва Беларусі. Для педагогаў, выхавальнікаў дзіцячых садкоў, кіраўнікоў гурткоў і студый – для ўсіх, хто ставіць задачы выхавання падрастаючага пакалення на традыцыях нацыянальнай культуры.

Традыцыйная мастацкая культура беларусаў :  у 6 т. /  навуковы кіраўнік і складальнік Т. Варфаламеева. – Мінск : Беларуская навука, 2001. –  Том 1. –  2001. – 797 с.

Гэта кніга – першая з шасцітомніка навукова-папулярнай серыі “Традыцыйная мастацкая культура беларусаў”.  Том 1, прысвечаны рэгіёну Магілёўскага Падняпроўя, абагульняе матэрыялы трохгадовага (1993–1995) компекснага яго абследавання і дае ўяўленне аб адметных асаблівасцях мясцовай традыцыйнай культуры: абрадах, песнях, празаічным і танцавальным фальклоры, гульнях, народным тэкстылі. Кніга разлічана на навукоўцаў-гуманітарыяў, настаўнікаў, работнікаў культуры, шырокае кола зацікаўленых беларускім традыцыйным матсацтвам.

Трусаў, А. А. Беларускае кафлярства / А. А. Трусаў ; Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, Беларускі інстытут праблем культуры. – Мінск : [б. в.], 1993. – 54, [1] с.

Вялікае значэнне ў дэкаратыўным аздабленні інтэр’ераў беларускіх манументальных грамадзянскіх і сакральных збудаванняў, пачынаючы з ХV ст., мела кафля. Аб вытворчасці і ўжыванні кафлі на тэрыторыі Беларусі ідзе гаворка ў гэтай кнізе.

_

_

Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. / рэдкалегія: І. П. Шамякін (галоўны рэдактар) [і інш.] : Т. 3. – Мінск : БелСЭ, 1984—1987. Карчма ― Найгрыш. – 1986. – 750, [1] с., [40] л. іл.

_

_

_

Ганчарнае рамяство на Крычаўшчыне

Гісторыя ганчарскага рамяства на Крычаўшчыне сягае ў глыбокую старажытнасць.

У паслярэвалюцыйныя часы разбураная прамысловасць не магла забяспечыць насельнітва неабходнай прадукцыяй, таму ўзрос попыт на ганчарныя вырабы саматужнай вытворчасці. Гліны было дастаткова, хапала і паліва, а з-за шматгадовых ваенных дзеянняў не было праблем са свінцом для глазуры. У выніку статыстычныя звесткі за 1926 год сведчаць, што у Крычаве налічвалася 100 ганчароў.

З даўніх часоў і амаль да нашых дзён беларускія народныя майстры-ганчары практыкавалі два асноўныя спосабы вытворчасці ганчарных вырабаў бытавога прызначэння: ручная лепка і тачэнне на ганчарным крузе.

Крычаўскія ганчары карысталіся нажнымі быстраходнымі кругамі і высокапластычнымі глінамі, што дазваляла вырабляць танкасценны посуд зграбных формаў і разнастайнага асартыменту. Тут адначасова бытавалі ўсе віды ўтылітарна-мастацкай апрацоўкі: глазураванне, дымленне, гартаванне. Характэрныя асаблівасці формаў ганчарнага посуду Крычаўшчыны найбольш выразна дэманструе гладыш (гарлач, кушын, жбан).

Мастацтва глінянай цацкі – адно з найбольш старажытных і традыцыйных. Яно існуе, відаць, столькі, колькі і ганчарства, і ў той жа час стылістыка, характар і дыяпазон сюжэтаў глінянай цацкі амаль без зменаў дайшлі да нашых дзён.

У 70-ых гадах 20 стагоддзя у Крычаве вырабляў цацкі-свістулькі майстар Сямён Мазалькоў.

Шырокім дыяпазонам матываў, разнастайнасцю прыёмаў апрацоўкі вызначаюцца вырабы Вячаслава Мікалаевіча Якавенкі.

1. [кафля з Крычава] // Беларускае кафлярства . – Мінск, 1993. – С. 13.
2. [паліваны посуд з Крычава] // Маёліка на Беларусі ў XI – XVIII ст. / І. У. Ганецкая. – Мінск, 1995. – С. 49.
3. Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка на свяце Купалля ў аграгарадку Александрыя : [народныя майстры з Крычава прынялі удзел у свяце] // Беларусь. – Мінск : Беларусь, 2012. – С. 388, 420.
4. В мире истинных увлечений : [в тексте размещены сведения о народном объединении декоративно-прикладного искусства «Свистулька»] // Писняк, Г. Истоки духовного возрождения : культура как один из фундаментальных факторов человеческого развития в новейшей истории Беларуси : на примере Могилевской области : документальная хроника : 1991–2004 гг. / Г. Н. Писняк. – Могилев : МГУ имени А. А. Кулешова, 2013. – С. 174, 237 : ил.
5. Дробная пластыка : [В. Якавенка. Свістулькі. 2000. Крычаў] // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2013. – С. 100, 101.
6. Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Магілёўшчыны : бібліяграфічны паказальнік : [Крычаўскі раён] // Магілёў, 1996. – С. 6, 8, 9, 10, 12, 36, 37, 39.
7. З гісторыі ганчарства на Беларусі : [ у тэксце ёсць згадка пра ганчарства г. Крычава] // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі, 2013. – С. 20, 26, 29.
8. Збан з Крычава : [XV ст.] // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 2. – Мінск, 1988. – С. 199.
9. Карніз кафлянай печы : [Крычаў першая палова XVІІ ст.] // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 2. – Мінск, 1988. – С. 88.
10. Карнізныя паліваныя кафлі з анімалістычнымі выявамі : [Крычаў у XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 94.
11. Кафля 16–17 ст. з Крычава : [у тэксце здымак] // Археалогія і нумізматыка Беларусі : энцыклапедыя / рэдкалегія : В. В. Гетаў [і інш.]. — Мінск : БелЭн, 1993. – С. 346, 347.
12. Кафля з г. Крычава Магілёўскай вобласці : [XV ст.] // Гісторыя беларускага мастацтва : у 6 т. Т. 1. – Мінск, 1987. – С. 268—269, 271.
13. Крычаўская дзіцячая народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» // Культура Беларусі : энцыклапедыя. Т. 4 / рэдкалегія : У. Ю. Аляксандраў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. – С. 601 : іл.
14. Крычаўская кераміка // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. Т. 3. – Мінск, 1986. – С. 142.
15. Кувшин : [Кричев XVII в.] // Сахута, Е. Художественные ремёсла и промыслы Белоруссии / Е. М. Сахута, В. А. Говор. – Минск, 1988. – С. 35.
16. Магілёўскае Падняпроўе : [ў тэксце згадваецца пра Крычаўскую кераміку] // Традыцыйная мастацкая культура беларусаў : у 6 т. Т. 1. Магілёўскае Падняпроўе / Т. Б. Варфаламеева [і інш.]. – Мінск : Беларуская навука, 2001. – С. 15.
17. Паліваная кафля з геаметрычным матывам : [Крычаў у XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 34.
18. Паліваная кафля – каронка : [Крычаў у першай палове XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 113.
19. Паясовая кафля з анімалістычнай выявай : [Крычаў у канцы XVI – першай палове XVIII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 54.
20. Сахута, Я. Мастацкая кераміка : [у тэксце пра Якавенку В. М.] / Я. М. Сахута // Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларусь. – 2013. – С. 195, 196.
21. Сахута, Я. Рэгіянальныя асаблівасці народнай керамікі : [В. Якавенка. Цацкі «Баранчыкі», 2010. Крычаў] / Я. М. Сахута // Сахута Я. М. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя П. Броўкі. – 2013. – С. 210, 211.
22. Спарышы і збан : [г. Крычаў] // Музей беларускага народнага мастацтва. – Мінск, 1983. – С. 72.
23. Тэракотавая кафлі з надпісамі : [Крычаў у XVI – XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 37.
24. Тэракотавая кафля з анімалістычнай выявай : [Крычаў у канцы XVI – першай палове XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 131.
25. Тэракотавая кафля з выявай букета : [Крычаў у канцы XVI – першай палове XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 131.
26. Тэракотавая кафля з геральдычнай выявай : [Крычаў у XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 146, 148, 149.
27. Тэракотавая кафля з раслінным арнаментам : [Крычаў у першай палове XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 73.
28. Тэракотавая кафля – «дахаўка» : [Крычаў у канцы XVI – першай палове XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 45.
29. Фрагмент тэракотавай кафлі з анімалістычнай выявай : [Крычаў у канцы XVII ст.] // Беларуская кафля. – Мінск, 1989. – С. 93, 95.

Дадатковыя матэрыялы

30. Аляксандраў, Б. Дыпламанты з Крычава : [майстры па вырабу гліняных цацак С. Масіха і В. Якавенка на рэспубліканскім свяце «Ганчарны круг-96»] / Б. Аляксандраў // Ленінскі кліч (Крычаўскі). – 1996. – 28 жніўня.
31. Балдоўскі, А. І чуцен звон гліняны : [абласны семінар майстроў керамікі ў мастацкай школе] / А. Балдоўскі // Ленінскі кліч (Крычаўскі). – 1997. – 28 мая.
32. Бордиловский, А. Дипломанты из Кричева : [преподаватели художественной школы С. Масихо и В. Яковенко на республиканском празднике «Гончарный круг-96»] / А. Бордиловский // Магілёўскія ведамасці. – – 3 кастрычніка.
33. Владимиров, Д. У Кричева свой конек! : [по инициативе районного исполнительного комитета был организован 1-й районный пленэр по керамике «Кричевский конек»] / Д. Владимиров // Кричевская жизнь. – 2015. – 7 кастрычніка. – С. 2.
34. Гавриленко, А. «Александрия собирает друзей» : [ремесленное подворье кричевских умельцев на Шкловщине] / А. Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2011. – 13 ліпеня. – С. 1.
35. Гавриленко, А. «Соловушка» в Дубровно : [ежегодно в Дубровенском районе проводится Международный фестиваль, участие в котором приняли в этом году и кричевляне – Вячеслав Яковенко и Сергей Масихо] / Александр Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2016. – 2 ліпеня. – С. 3.
36. Зігуля, Н. Як зрабіць акарыну сваімі рукамі : [майстар-клас ад крычаўскага мастака і майстра па кераміцы Міхаіла Гарбунова] / Нэлі Зігуля // Звязда. – 2016. – 29 снежня. – С. 12.
37. Кубека, В. Раритетная свистулька : [о Кричевских мастерах керамических изделий С. Масихо и В. Яроченко] / Виктор Кубеко // Магілёўскія ведамасці. – 2016. – 25 марта. – С. 12.
38. Розанаў, М. Юны мастак : [адборачны абласны тур работ навучэнцаў ДМШ у жанры дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва] / М. Розанаў // Ленінскі кліч. – 1999. – 17 лістапада.
39. Сахута, Я. «На гліне грош не гіне»: праўда і міфы рамёстваў : [гутарка з Яўгенам Сахутам старшынёй Беларускага саюза майстроў народнай творчасці, у тэксце згадваецца Крычаўская гліняная цацка] / Я. Сахута ; гутарыў Юрый Чарнякевіч // Культура. – 2016. – 20 лютага. – С. 1, 8—9.

Рамяство народнага майстра

Якавенка Вячаслаў Мікалаевіч нарадзіўся у 1959 г. ў г. Веймары (ГДР). Скончыў гістарычны факультэт Беларускага Дзяржаўнага Універсітэта ў 1992 годзе. Пасля службы ў радах Савецкай Арміі вярнуўся на крычаўскую зямлю, дзе стаў працаваць мастаком у кінатэатры “Радзіма”. У вольную гадзіну займаўся у студыі выяўленчага мастацтва. Сваім натхніцелем на творчасць Вячаслаў Мікалаевіч называе Міхаіла Пракопавіча Гарбунова, які у гэты час быў кіраўніком студыі. Таленавіты вучань хутка засвоіў азы жывапісу, а з цягам часу пачаў прадстаўляць свае работы на выставах. Вядомы ён яшчэ і сваёй керамікай. Трэба адзначыць. што яго работы у гэтых відах мастацтва знаходзяцца у мясцовым краязнаўчым музеі, а пакераміцы – таксама і ў музеі В.В. Маякоўскага ў Маскве. В. Якавенка мае шмат узнагарод і прызоў не толькі ў Беларусі, але і ў Расіі, Нарвегіі, Швейцарыі, Галандыі. Вядомы ў Крычаве майстар Вячаслаў Мікалаевіч шмат гадоў займаецца адраджэннем падняпроўскай глінянай народнай цацкі-свістулькі, а таксама рэдкіх музычных інструментаў. Ён кіраўнік народнага самадзейнага калектыву дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька” Крычаўскага раённага цэнтра культуры, член Беларускага саюза майстроў народнай творчасці, народны майстар Беларусі і выкладчык вышэйшай катэгорыі. Вячаслаў Мікалаевіч перадае сваё прафесійнае майстэрства  крычаўскім дзецям і падлеткам, займаецца іх эстэтычным і духоўным выхаваннем. Ён актыўны ўдзельнік самых розных конкурсаў, свят, фестываляў. Навуковая і метадычная дзейнасць майстра атрымала прызнанне не толькі ў нашай краіне, але і за яе межамі. 4 работы адзначаны ў каталогу нацыянальнай выставы народнай творчасці “Вечназялёнае дрэва рамёстваў ” г. Мінск. Мае дыплом за ўдзел у рэспубліканскім свяце “Ганчарны круг — ”. У 2005 годзе народны самадзейны калектыў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “свістулька” прымаў удзел у Міжнародным фестывалі дзіцячай творчасці “Залатая пчолка” ў Клімавічах і Міжнародным фестывалі “Памежжа-2005” у г.п. Шумячы Смаленскай вобласці (Расія). Студыя “Свістулька” – дыпламант VIII Міжнароднага фестывалю народнага мастацтва “Вянок дружбы”, што праходзіў у Бабруйску. Таксама студыя мае ў сваім арсенале падзячны ліст, які прыйшоў з далёкага Амстэрдама (Нідэрланды) за прадстаўленыя работы на вандроўную выставу, прысвечаную 20-годдзю Чарнобыльскай катастрофы. Акрамя таго у 2005 годзе Вячаслаў Мікалаевіч прымаў удзел у Рэспубліканскай выставе “Жывёльны свет у народнай творчасці” ў Мінску, фестывалі мастацтваў “Славянскі базар у Віцебску”, абласным фестывалі сямейнай творчасці “Сузор’е талентаў” у Глуску, прайшоў адбор на заключны этап фестывалю народнага мастацтва “Беларусь – мая песня”.  Творы В.М. Якавенка : Нацюрморт “Герань” (1985), “Старая дарога” (1985), “Лодкі на Сожы” (1985), “Вечар на Сожы” (1985), “Сож. Пляж” (1986), “Вясна. Сакавік” (1986), “Разліў на Сожы” (1986), “Паводка” (1986), “Крычаў XVII стагоддзя” (1987), “Усход над Сожам” (1987), “Вячэрні матыў” (1987), “Захад сонца” (1990), “Лазня” (1990), “Па Байкалу” (Серыя пейзажаў, 1992), “Судан” (Серыя акварэляў, 1994.

Матэрыялы аб творчай дзейнасці :

1. Белясов, А. Есть и ситец, и парча. И картошечка с лучком : [вырабы В.Якавенкі] / А. Белясов // Белорусская нива. – – 8 июля. – С. 4.
2. Бысаў, В. У руках спявае крычаўская гліна : [Народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька”] / В. Бысаў // Ленінскі кліч. – – 15лістапада.
3. В мире истинных увлечений : [в тексте размещены сведения о народном объединении декоративно-прикладного искусства «Свистулька»] // Писняк, Г. Истоки духовного возрождения : культура как один из фундаментальных факторов человеческого развития в новейшей истории Беларуси : на примере Могилевской области : документальная хроника : 1991 – 2004 гг. / Г. Н. Писняк. – Могилев : МГУ имени А. А. Кулешова, 2013. – С. 174, 237 : ил.
4. Вечназялёнае дрэва рамёстваў : [вырабы В.Якавенкі] / аўтар-складальнік Яўген Сахута. – Мінск : “Чатыры чвэрці”, 1997. – С. 26.
5. Владимиров, Д. «Звездный экспресс» : [в Костюковичах прошел фестиваль семейного творчества, участие в котором приняли и представители Кричевщины – это семья Петра и Валентины Семченко и семья Вячеслава Яковенко] / Д. Владимиров // Кричевская жизнь. – 2016. – 11 чэрвеня. – С. 6.
6. Волшебство глины : [народный самодеятельный коллектив декоративно-прикладного искусства «Свистулька»] // Зямля i людзi. – – 9лістапада. – С. 14.
7. Гавриленко, А. «Ботвиновский холодец» : [творческие коллективы нашего района: СДК (Ботвиновка), СДК-музей (Бель), СДК (Лобковичи), народный мастер В. Яковенко приняли участие в IV Международном форуме «Традиционная культура как стратегический ресурс устойчивого развития общества»] / Александр Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2015. – 28 лістапада. – С. 6.
8. Гавриленко, А. «Добрость» несет доброту : [народной студии декоративно-прикладного искусства исполнилось десять лет] / Александр Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2017. – 13 мая. – С. 6.
9. Гавриленко, А. «На лучший сувенир» : [участие народной студии декоративно-прикладного искусства «Добрость» в купальском фестивале в Александрии] / А. Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2018. – 14 ліпеня. – С. 6.
10. Гавриленко, А. Увлечения народного мастера : [о народном мастере Республики Беларусь, руководителе детской студии декоративно-прикладного искусства «Свистулька» Вячеславе Яковенко] / А. Гавриленко // Кричевская жизнь. – 2012. – 24 лістапада. – С. 4.
11. Гаўрыленка, А. Майстроў народных рамяство : [пра народнага майстра Рэспублікі Беларусь Вячаслава Якавенку] / А. Гаўрыленка // Кричевская жизнь. – 2013. – 1 чэрвеня. – С. 6.
12. Гаўрыленка, А. Перамога на «Славянскім базары ў Вяцебску» : [Крычаўшчыну на конкурсе прадстаўляла майстар глінянай цацкі Любоў Яшчанка] / Аляксандр Гаўрыленка // Кричевская жизнь. – 2018. – 4 жніўня. – С. 6 : фота.
13. Гаўрыленка, А. Адзначылі граматай : [аб узнагароджанні граматай Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь народнага майстра Вячаслава Якавенку] / А. Гаўрыленка // Кричевская жизнь. – 2014. – 9 красавіка. – С. 1.
14. Гришаева, Т. Орден за игрушку : [Народный мастер Беларуси Вячеслав Яковенко награжден российским орденом Почета и Славы за возрождение Поднепровской глиняной игрушки-свистульки] / Татьяна Гришаева // Могилевская правда. – 2014. – 20 февраля. – С. 2.
15. Гришанова, Л. В руках мастера и глина «поет» : на недавнем международном форуме в Могилеве народному мастеру Республики Беларусь, члену Белорусского Союза мастеров народного творчества Вячеславу Яковенко вручили благодарность министра культуры / Людмила Гришанова // Магiлёўскiя ведамасцi. – 2013. – 12 июля. – С. 11.
16. Дзмітрыеў, С. Букет узнагарод : [прывезлі з Рэспубліканскага фестываля-кірмашу прадстаўнікі нашага горада – удзельнікі студыі «Добрасць»] / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2017. – 3 чэрвеня. – С. 1.
17. Дзмітрыеў, С. І ажывае водгулле стагоддзяў… : [пра дзейнасць Вячаслава Якавенкі і навучэнцаў дзіцячай народнай студыі «Свісцёлка»] / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2014. – 31 мая. – С. 3, 4.
18. Дзмітрыеў, С. І зноў узнагароды… : [прывезлі з VI Міжнароднага форуму «Традыцыйная культура як стратэгічны рэсурс устойлівага развіцця грамадства», прадстаўнікі нашага горада – удзельнікі студыі «Добрасць» пад кіраўніцтвам В. Якавенкі] / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2018. – 6 чэрвеня. – С. 5 : фота.
19. Дзмітрыеў, С. Медаль ад губернатара : [Курскай вобласці (Расія) атрымала Любоў Яшчанка, сябра Беларускага саюза майстроў народнай творчасці на расійскім Карэнскім кірмашы] / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2017. – 15 ліпеня. – С. 6.
20. Дзмітрыеў, С. Наперад да «Вытокаў» : [у Мінску адбылося свята беларускай культуры, у якім прымаў удзел кіраўнік народных студый «Свістулька» і «Добрасць» народны майстар Рэспублікі Беларусь Вячаслаў Якавенка] / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2017. – 17 мая. – С. 4.
21. Дзмітрыеў, С. Не старэе майстэрства ветэранаў : у лютым у нашым горадзе на базе раённага Цэнтра культуры прайшоў рэгіянальны адборачны тур XIV Рэспубліканскага фестывалю народнай творчасці ветэранскіх калектываў, у намінацыі дэкаратыўна-прыкладное мастацтва наш раён прадстаўляла народная студыя ДПМ «Добрасць» / С. Дзмітрыеў // Кричевская жизнь. – 2018. – 7 красавіка. – С. 6.
22. Дзмітрыеў, С. Сапраўды народны : [Народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька”] / С. Дзмітрыеў // Ленінскі кліч. – 2003. – 22 кастрычніка.
23. Дробная пластыка : [В. Якавенка. Свістулькі. 2000. Крычаў] // Сахута, Я. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2013. – С. 100,101.
24. Дынікаў, С. Кераміка і выцінанка… : [удзел кіраўніка студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Добрасць» Вячаслава Якавенкі і педагогаў дзіцячай мастацкай школы ў міжрэгіянальным свяце-конкурсе «Зялёныя святкі» і міжнародных выставах] / С. Дынікаў // Кричевская жизнь. – 2013. – 29чэрвеня. – С. 6.
25. Кляшчук, А. Свістулька да Масквы давядзе : [жыхар Крычава, народны майстар Беларусі Вячаслаў Якавенка, узнагароджаны расійскім памятным знакам «Пашана і Слава»] / Анатоль Кляшчук // Звязда. – 2014. – 18 лютага. – С. 6.
26. Кричевская глина покорила Голландию // Рэспубліка. – 2002. – 16 кастрычніка. – С. 1.
27. Кричевский район : [буклет]. – Могилев : УПКП “Могилевская областная укрупненная типография имени Спиридона Соболя”, 2005. – С. 18.
28. Кричевский район : [буклет]. – Могилев : УПКП “Могилевская областная укрупненная типография имени Спиридона Соболя”, 2010. – С. 47.
29. Крычаўская дзіцячая народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» // Культура Беларусі : энцыклапедыя. Т. 4 / рэдкалегія : У. Ю. Аляксандраў (гал. рэд.) [і інш.]. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2013. – С. 601 : іл.
30. Кумерданк, В. Мастакі Крычава : [нарыс аб В. Якавенку] / В.М.  Кумерданк / абласны навукова-метадычны цэнтр народнай творчасці і культурна-асветніцкай работы ; рэдактар І.Я.Пехцераў ; адказны за выпуск У.М. Гіль. – Магілёў. – – 27 стр.: іл.
31. Магілёўская вобласць : фотоальбом / М.С. Барысенка, М.П. Хобатаў ; рэдактар-складальнік З.А. Лысенка. – Мінск, 2007. – С. 238.
32. Мелодии родной земли : [народный мастер Республики Беларусь Вячеслав Яковенко награжден российским орденом «Почета и Славы»] // Зямля і людзі. – 2014. – 26 лютага. – С. 14.
33. Менделева, И.  Эксклюзивная работа / И. Менделева // Советская Белоруссия. – 2010. – 17 июля. – С. 26.
34. Міхееў, Г. Будуць у Крычаве ганчары : [аб адкрыцці на базе РЦК дзіцячай студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва] / Г. МІхееў // Ленінскі кліч. – 1997. – 14 мая.
35. Народная кераміка : [вырабы В. Якавенкі] // Беларусы : Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва : Т.8. / Я.М.Сахута ; рэдкалегія: А.І. Лакотка [і інш.] ; Нацыянальная акадэмія Беларусі, Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы. – Мінск : Беларуская навука, 2005. –С. 108.
36. Народная студыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька” // Памяць : гісторыка-дакументальная хроніка Крычаўскага раёна. – Маладзечна : УП “Друкарня “Перамога”, 2004. – С. 662—665.
37. Народное искусство : [детский народный самодеятельный коллектив декоративно-прикладного искусства «Свистулька»] // Современная Беларусь : энциклопедический справочник : культура и искусство : в 3 т. Т. 3. / редколлегия: М.В. Мясникович [и др.]. – Минск : Белорусская наука, 2007. – С. 661.
38. Народны майстар Вячаслаў Якавенка і яго жонка Людміла гадоў з пятнаццаць таму адрадзілі падняпроўскую гліняную цацку. Цяпер жа вопыт перадаецца маленькім вучням у Крычаўскім раёне, дзе майстар кіруе народным дзіцячым калектывам дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свістулька»// Культура. – 2013. – 5 студзеня. – С. 6.
39. Новая жизнь поднепровской свистульки : в Кричевской студии декоративно-прикладного искусства возродили игрушку, популярную у предков еще две тысячи лет назад // Белорусская нива. – 2013. – 21 февраля. – С. 4.
40. Падліпская, Т. Крычаўскую свістульку чуваць і ў Маскве : [народны майстар Беларусі Вячаслаў Якавенка ўзнагароджаны расійскім ордэнам «Пашана і Слава», які яму ўручылі ў Маскве] / Таццяна Падліпская // Магілёўскія ведамасці. – 2014. – 25 февраля. – С. 9.
41. Падняпроўская цацка – сімвал дабрабыту // Звязда. – 2008. – 9 лютага. –  С. 1.
42. Подлипская, Т. «Свистулька» слышна за морями : Кричевская детская студия декоративно-прикладного искусства «Свистулька», которая работает на базе районного Центра культуры, давно известна далеко за пределами нашей страны / Татьяна Подлипская // Магiлёўскiя ведамасцi. – 2013. – 12 февраля. – С. 8.
43. Рагін, Я.  І вершнік на … качцы /  Я. Рагін // Культура. – 2010. – 24—30 ліпеня. – С. 12.
44. Регион. Могилевская область. 10 лет преобразований / А. Г. Агеев [и др.] ; автор-составитель С.Э. Сомов ; под общей редакцией А.Т. Глаза. – Могилев, 2005. – С. 171.
45. Республика Беларусь. Могилевская область / автор-составитель С.Э. Сомов ; под общей редакцией А.Т. Глаза. – Могилев, 2003. – С. 173.
46. Рудковский, Н. Кричевская свистулька до Амстердама доведет / Н. Рудковский // Магiлёўскія ведамасцi. – 2008. – 23 декабря. – С. 3.
47. Сахута, Я. Мастацкая кераміка : [у тэксце пра Якавенку В. М.] / Я. М. Сахута // Сучаснае народнае мастацтва Беларусі / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларусь. –2013. – С. 195, 196.
48. Сахута, Я. Рэгіянальныя асаблівасці народнай керамікі : [В. Якавенка. Цацкі «Баранчыкі», 2010. Крычаў] / Я. М. Сахута // Сахута Я. М. Беларускае народнае ганчарства / Я. М. Сахута. – Мінск : Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі. – 2013. – С. 210, 211.
49. Сахута, Я.М. Беларускае народнае мастацтва : [гліняная цацка В. Якавенкі] / Я.М. Сахута. – Мінск : Беларусь, 2011. – С. 164—165.
50. Свістулькі з Крычава // Культура. – 2001. – № 51. – С. 12.
51. Сидельникова, В. Магия четырех стихий : [керамисты, супруги Любовь Ященко и Вячеслава Яковенко из Кричева более 30 лет работают с глиной] / В. Сидельникова // Магілёўскія ведамасці. – 2018. – 12 студзеня. – С. 11.
52. Скоробогатов, А. Всадник на утке : [В Кричеве возродили древнюю игрушку, “Свістулька”] / А. Скоробогатов // Аргументы и факты. – 2008. – № 3. – С. 13.
53. Стральцоў, А. Гукалі вясну : [журналісты рэспубліканскага тэлебачання ў гасцях у дзіцячай народнай студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва «Свісцёлка» у дзень Цімафея] / А. Стральцоў // Кричевская жизнь. – 2014. – 22 сакавіка. – С. 6.
54. Стрельцов, А. «Не стареют душой ветераны» : [в рамках ХІІ Республиканского фестиваля народного творчества ветеранов Кричевская народная студия декоративно-прикладного искусства «Добрость» была награждена дипломом І степени] / А. Стрельцов // Кричевская жизнь. – 2016. – 23 сакавіка. – С. 1.
55. Туристическая мозаика Беларуси : [народный коллектив декоративно-прикладного мскусства «Свісцёлка» Кричевского районного центра культуры] / А.И. Локотко [и др.] ; научный редактор А.И. Локотко. – Минск : Беларуская навука, 2011. – С. 583.
56. Чарнякевіч, Ю. Галасы, гай і зноў пра гадзіннік : [у змесце: Вячаслаў Якавенка, майстар народнай творчасці з г. Крычава, заваяваў гран-пры абласнога конкурсу на XXIII Міжнародным фестывалі песні і музыкі «Дняпроўскія галасы ў Дуброўне»] / Юрый Чарнякевіч // Культура. – 2016. – 25 чэрвеня. – С. 3 : фота.
57. Чаровская, К. Белый аист с крыльями дружбы : [фото керамистов, супругов Любовь Ященко и Вячеслава Яковенко из Кричева на ХІІ республиканском фестивале национальных культур в Гродно] / Катерина Чаровская ; фото Владимира Шлапака // Сельская газета. – 2018. – 2 июня. – С. 13 : фото.
58. Якавенка, В. «Гліняны цуд» : [у Салігорску прайшоў першы фестываль-выстава керамічнай цацкі, на які з Крычава быў запрошаны народны майстра Рэспублікі Беларусь Вячаслаў Якавенка] / Вячаслаў Якавенка // Кричевская жизнь. – 2015. – 19 снежня. – С. 4.
59. Якавенка, В. Узнагароды «Добрасці» : [па выніках рэспубліканскага конкурсу «Беларуская традыцыйная лялька» крычаўскія майстры заваявалі шэраг узнагарод] / Вячаслаў Якавенка // Кричевская жизнь. – 2017. – 26 ліпеня. – С. 4.